bilginize Bu sayfayı nasıl buldunuz? super 100% iyi 0% kotu 0% 2 toplam oy: <-Geri  1  Devam-> Batı Trakya'da Türk Basını Hazırlayan: Hülya EMİN Yunanistan'ın Batı Trakya bölgesinde yaşayan yaklaşık 120 bin Türkün azınlık olarak tarihi, 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile başlamaktadır. Batı Trakya'da ortaya çıkan basın hareketini de işte bu tarihten itibaren ele almak gerekir. Lozan Barış Antlaşması'nın imzalanmasından sonra gerçekleşen ilk genel seçimlerde, ilk Türkçe gazetenin de ortaya çıktığını görürüz. Bu seçimler sırasında Tahsin Ziya Bey ile avukat Hacidakis tarafından İskeçe'de çıkarılan eski Türkçe seçim gazetesinin adı "Zaman" dır. Seçim gazetesi olması nedeniyle 3-4 sayı yayınlanmıştır. Zaman gazetesini takiben 1924 yılının başlarında İmdat gazetesi çıkarılmıştır. Bu gazetenin elle yazılmış olması oldukça ilginçtir. Ancak bu gazetenin de yayın ömrü bir kaç sayıdan ibarettir. Yine aynı yıl İskeçe'de yayınlanan bir başka gazete, ilk esaslı gazete örneğini oluşturmaktadır. Muntazam olarak çıkarılan bu gazete Yeni Ziya'dır. Toplam 105 sayı yayınlanmış olan Yeni Ziya, İskeçe'de Kırmızı Tütün Amale Kulübü'nün sesi olmuştur. Bu gazeteyi Mehmet Hilmi ile Türk basınına uzun yıllar damgasını vuran Osman Nuri Fettahoğlu çıkarmıştır. 1925'te Kırmızı Amale Kulübü'nün izni ile yayınlanan gazetede fazlaca milliyetçi yazılar çıkmaya başlayınca, Mehmet Hilmi ve Nuri Efendi'kulüpten uzaklaştırılmış ve Yeni Ziya'nın yayıyı mahkeme kararı ile durdurulmuştur. Osman Nuri Fettahoğlu 1926'da Hıfza Abdurrahman ve Mehmet Hilmi ile Yeni Adım gazetesini çıkarır. Yeni Adım gazetesi ise gerçek anlamda Batı Trakya Müslüman Türk azınlığının sesi olmuştur. 1927 yılına kadar Yeni Adım gazetesinde müşterek çalışan bu üç arkadaş, 1927 yılı sonunda ayrılırlar. 1929'da Osman Nuri Efendi, Hıfzı Abdurrahman'la İnkılap gazetesini çıkarmışlardır. 15 Temmuz 1932'de ise TRAKYA gazetesi yayın hayatına başlamıştır. Dönemin bütün gazeteleri 4 Ağustos 1936 Metaksas ihtilalinden sonra yayınlarına son vermişlerdir; fakat Trakya gazetesi tek başına o katı askeri idarenin baskılarına katlanmış ve tek başına azınlığın sesi olmuştur. Türklerin yoğun olarak yaşadığı Gümülcine şehrinde ise ilk Türkçe gazete, Balkancı Hasan tarafından çıkarılan Balkan gazetesidir. Balkan gazetesi de eski Türkçe yayınlanmaktaydı. 1932 yılında yayın hayatına başlayan Trakya gazetesi en disipli yayın hayatına sahip olma özelliğini de taşımaktadır. Trakya gazetesinin 6 Ocak 1958 tarihli sayısında yer alan bir yazıda, o dönemin gazeteleri hakkında bilgi verilmektedir. Yazıda haftalık olarak yayınlanan gazetelerden 3'ünün Türk harfleriyle ve Türkçe yayınlandığı belirtilmektedir. Bu gazeteler de 1932 yılında kurulan Trakya, 1952 yılında yayınlanmaya başlayan Milliyet ve 1957 yılında yayın hayatına başlayan Akın gazetesi olarak sıralanmaktadır. Yine aynı yazıda Sebat isimli bir başka gazetesinin ise 2 sayfasının Türkçe harflerle yazıldığı, diğer 2 sayfada da yazılanların arap hafleriyle tekrarlandığı belirtilmektedir. DÜNDEN BUGÜNE Genel bir değerlendirme yapacak olursak Lozan Barış Antlşaması'nı takip eden dönemde, Türkçe gazetelerin büyük bir çoğunluğunun İskeçe'de yayınlandığı dikkatten kaçmamaktadır. Bu nedenle, Batı Trakya'da Türk basınının İskeçe'de doğduğunu söylemek bir abartı olmayacaktır. Ancak son yıllara geldiğimizde, durumun tamamıyle değiştiğini, İskeçe'de şu anda Türkçe ne bir gazetenin, ne de bir derginin yayınlanmadığını dikkat çekmektedir. İskeçe'deki Türk azınlığı, gazete ihtiyacını Gümülcine kentinde yayınlanan Türkçe gazetelerle gidermeye çalışmaktadır. Şu anda Gümülcine'de yayınlanan gazeteler Gündem, İleri, Trakya'nın Sesi, Rodop Rüzgarı, Olay, Bülten ve Özgür Balkan'dır. İleri ve Trakya'nın Sesi gazeteleri tabloitten daha küçük boyuttadır. 29 Haziran 1996'da yayın hayatına başlayan Gündem gazetesi tabloittir ve 12 sayfadan oluşmaktadır. Gündem, Batı Trakya'da periyodik olarak çıkan (haftalık) en büyük Türkçe gazete özelliğine sahiptir. Yukarıda adı geçen gazetelerin çoğunluğu "haftalık gazete" ibaresiyle çıkıyorsa da, periyodik değildirler. Kısacası, Batı Trakya'da yaşayan yaklaşık 150 bin kişiden oluşan Türk azınlığı günlük gazeteden yoksundur. Batı Trakya'da yazılı basında çağdaş bir çizginin tam anlamıyla var olduğunu söylemek mümkün değildir. Gazetelerin büyük bir çoğunluğu basın dilinde "alaylı" tabir ettiğimiz kişilerin elindedir. Bu kesim gazeteyi haber verme aracı olmaktan çok, bir fikir geliştirme ve aktarma aracı olarak görmektedir. Yani bu gazetelerde haberden çok fikir yazılarına rastlamak mümkündür. Gazetecilikte haber ve fikir yazılarını birbirinde ayırt etme yönünde ilk ciddi girişim, 10 Kasım 1992 yılında yayınlanan ve toplam 28 sayılık ömrü olan haftalık Ortam gazetesiyle olmuştur. Daha çok yeni bir gazete olan Gündem'de de haber ve makaleler birbirinden ayrı tutulmuştur. Amaç, gazeteciliğin günümüzdeki işlevini bir şekilde Batı Trakya'ya yerleştirebilmektir. Batı Trakya'daki Türk basının karşı karşıya olduğu sorunları ele alacak olursak; ekonomik sorunlar, teknik sorunlar ve azınlık olmaktan doğan sorunlar diye sıralamak mümkündür. Batı Trakya'da gazetelerin can damarını aboneler oluşturmaktadır. Reklamcılık anlayışının gelişmemesi, reklam gelirlerinin de düşük olmasını doğurmaktadır. Teknik imkansızlıklara gelince... Batı Trakya'da ne yazık ki gerçek anlamda bir matbaacılık anlayışı da gelişmemiştir. Büyük matbaalar bölgede yaşayan Yunanlıların elinde bulunmaktadır. Bu arada, basında çalışacak kalifiye eleman bulunmaması da Türk basının karşı karşıya kaldığı başlıca sorunlardan birini oluşturmaktadır. Gazetede muhabir statüsünde çalışacak birini bulmak oldukça zor, hatta imkansızdır. Türkiye'de İletişim Fakültelerinde eğitim gören öğrencilerin önümüzdeki yıllarda bu açığı kapatacağı ümidi var ise de, Batı Trakya'dan Türkiye'ye ve Avrupa'nın diğer ülkelerine olan beyin göçünün ciddi boyutlarda olduğunu unutmamakta yarar vardır. Durum böyle olunca, Batı Trakya'da gazete sahipleri, gazetenin hem muhabiri, hem sayfa sekreteridir. Gazeteninin yayına hazırlanmasından, dağıtımına kadar sorumluluk bir veya birkaç kişi üzerinde toplanmıştır. Tabii ki bu gazetecinin rahat nefes almasını engellemekte, yoğun çalışma temposu gazetecinin kısır bir döngüye girmesine neden olmaktadır. Batı Trakya'daki Türk basınının bir azınlık basını olduğunu da unutmamak gerekir. Batı Trakya'daki Türklere yönelik baskılar dikkate alınacak olursa, basının ne denli önemli bir pozisyonu olduğunu da ortaya çıkmaktadır. Azınlığın sesi haline dönüşen basını ele geçirmek, Yunan devlet mekanizmasının temel hedefleri içinde yer almaktadır. Türk basınını ele geçirmek, kontrol altında tutmak, yapılan haksızların ortaya çıkmasını engellemek amacıyla Yunanlı yöneticiler açısıdan önemlidir. Son dönemlerde, Yunanlı yetkililerin Batı Trakya'daki Türk basınına bakış açısında önemli değişiklikler de mevcuttur. Eskiden Türk gazetecilerin mağruz kaldığı haksız baskıları günümüzde yaşamamaktayız. Örneğin, Albaylar Cunta'sı döneminde görev yapan bir çok gazeteci büyüğümüz, sık sık hapis cezasına çarptırılır, gazetelerdeki yazılarına sansür uygulanırdı. Hatta Azınlık Postası gazetesinin sahibi Salahattin Galip, yazılarıyla azınlığın savunuculuğuna soyunduğu için Yunan vatandaşlığından çıkarılmıştır. Bu, Türk basınının yakın geçmişte ne denli haksız uygulamalarla karşı karşıya geldiğinin en açık örneğidir. Batı Trakya hakkında kitap ve benzeri yazılı çalışmaların bulunmaması açısından gazeteler bir belge özelliğini de taşımaktadır. Bu nedenle bazı gazetelerde gelecek kuşaklar tarafından kullanılabilecek şekilde bilgilerin yer aldığı gözlenmektedir. Bu arada, özellikle yerel gazeteler için önemli bir gelir kaynağı olan kamu ilanlarına ne yazık ki Türkçe yayınlanan gazetelerde rastlamak pek mümkün değildir. Bu ilanlardan en büyük payı bölgede yayınlanan Yunanca gazeteler almaktadır. Biraz önce Batı Trakya'da Türkçe yayınlanan gazetelerin haftalık olduğunu söylemiştim. Sadece Gümülcine'de günlük Yunan gazetelerinin sayısı 4'tür. Bu rakam da zannediyorum ki bölgedeki Yunan ve Türk basını arasındaki farkı rahatlıkla ortaya koyabilecek durumdadır. Gümülcine'de yayınlanan Türkçe dergiler ise şunlardı: Öğretmenin Sesi, Şafak (edebiyat ve sanat dergisi), Arkadaş Çocuk, Boncuk, Hür Hakka Davet (dini dergi). Öğretmenin Sesi, Batı Trakya Türk azınlığı ile ilgili haber ve yorumların yer aldığı aylık bir dergidir. Şafak dergisi, edebiyat ve sanat içerikli yazılarıyla azınlığın sadece entellektüel kesimine hitap etmektetir. Bu nedenle Şafak dergisinin abone sayısı oldukça düşüktür. Arkadaş Çocuk dergisi ise ilkokul çağındaki öğrencilere yönelik bir dergi olması nedeniyle, yine kısıtlı bir miktarda basılmaktadır. Boncuk ise, Gündem gazetesinin çocuklara yenelik olarak çıkardığı aylık ekidir. Boncuk, ilk ve tek renkli yayın olma özelliğini de taşımaktadır. Batı Trakya'da yazılı basının yanısıra, sözlü basında da bazı hareketlenmeler söz konusudur. Son yıllarda Türkçe yayın yapan radyolar ortaya çıkmıştır. Gümülcine'de Joy Fm, Işık Fm ve City Fm olmak üzere üç radyo yayın yapmaktadır. Ayrıca Yıldız Fm isimli radyo da Türkçe yayın yayın yapmaktadır; ancak sahibi Yunanlıdır. İskeçe'de de Tele Radyo, Best Fm, Kral Fm olmak üzere Türkçe yayın yapan üç radyo istasyonu mevcuttur. Bu radyolarda genellikle müzik programlarına ağırlık verilmektedir. Radyolarda habercilik anlayışının geliştiğini söylemek ise mümkün değildir. Bölgede Türkçe yayın yapan bir televizyon kanalı kurmak ise şimdilik bir utopyadır.